Tìm hiểu về kết cấu nhà gỗ cổ truyền Bắc Bộ ta có thể thấy kinh ngạc về một hệ thống đa dạng các cấu kiện liên kết lại với nhau. Bất kể cấu kiện nào của căn nhà gỗ dù là nhỏ nhất đều có những giữ một vai trò quan trọng trong việc tạo nên một bộ khung nhà vững chãi. Sau đây, chúng ta sẽ đi tìm hiểu chi tiết về hệ thống kết cấu đa dạng của căn nhà gỗ.
Lắp dựng nhà gỗ cổ truyền
Nhà gỗ bao gồm một mạng lưới hệ thống các cột, xà, kẻ, rường,…. liên kết với nhau vô cùng chặt chẽ. Chính vì vậy, để tìm hiểu chi tiết về kết cấu nhà gỗ ta cần đi sâu vào tìm hiểu hệ thống các cấu kiện này.
Hệ thống cột trong kết cấu nhà gỗ cổ truyền
- Cột nhà chính cấu kiện được dựng đầu tiên trong căn nhà gỗ. Cột nhà được làm bằng thân cây gỗ tự nhiên đặt hướng lên trời.
- Đây chính là bộ phận chịu lực chủ đạo cho căn nhà gỗ. Và chính là bộ phận quan trọng ảnh hưởng đến tuổi thọ của căn nhà.
- Có 4 loại cột chính đó là: cột cái, cột con, cột hiên, cột hậu.
- Trong kết cấu nhà gỗ cổ truyền, cột cái là cột có chiều cao lớn nhất và đường kính lớn nhất trong 4 loại cột kể trên. Cột cái được bố trí ở giữa nhà.
- Cột con là cột nằm xung quanh cột cái. Cột con có chiều dài thấp hơn cột cái và đường kính cũng nhỏ hơn.
- Hàng cột hiên sẽ đặt trước hàng cột con. Cột hiên là cột có chiều cao thấp hơn cột con và đường kính cũng nhỏ hơn.
- Cột hậu nằm phía sau nhà, sau hàng cột con. Đường kính cột hậu bằng với đường kính cột hiên.
Hệ thống xà trong căn nhà gỗ truyền thống
- Theo thứ tự lắp dựng, khi dựng xong cột nhà gỗ sẽ tiến hành lắp đặt xà. Đây chính là cấu kiện liên kết các cột lại với nhau.
- Xà thượng: Xà thượng trong kết cấu nhà gỗ chính là loại xà liên kết các đỉnh của cột cái lại với nhau. Xà thượng sẽ được đặt xuôi theo chiều dài của căn nhà.
- Xà hạ: Tiếp sau xà thượng là xà hạ dùng để liên kết phần dưới đỉnh cột cái. Cũng giống như xà thượng, xà hạ được lắp đặt xuôi theo chiều dài của căn nhà.
- Xà tử thượng: Liên kết các cột con của bộ khung nhà gỗ sẽ dùng đến xà tử thượng. Xà tử thượng có vị trí đặt dưới đỉnh cột con.
- Xà tử hạ: Xà tử hạ có vị trí nằm phía bên trên xà tử thượng, dùng để liên kết các đỉnh cột con lại với nhau.
Hệ thống kẻ nhà gỗ cổ truyền
- Ngôi nhà gỗ cổ truyền Bắc Bộ còn có một tên gọi khác là nhà gỗ kẻ truyền bởi: vì tứ của nhà có các kẻ truyền cho nhau.
- Kẻ ngồi: Trong kết cấu nhà gỗ kẻ ngồi chính là cấu kiện liên kết các cột con lại với nhau. Trên kẻ ngồi có những họa tiết chạm trổ đơn giản như hoa văn lá lật tạo sự nhấn nhá cho không gian nhà.
- Kẻ hiên: Kẻ hiên có chức năng liên kết các cột con và cột hiên lại với nhau. Kẻ hiên luôn được chạm trổ hoa văn rất sống động.
Hệ thống rường trong kết cấu nhà gỗ cổ truyền
- Con rường (chồng rường): Đây chính là những đoạn gối đỡ lấy mái chồng lên nhau. Chiều dài của con rường sẽ ngắn dần khi lên cao và làm theo chiều vát của mái. Con rường sẽ thấy ở vì đốc hiên.
- Rường bụng lợn: Trong kết cấu nhà gỗ rường bụng lợn đặt ở vị trí phía trên là xà nóc, phía dưới là ván lá đề. Loại rường này có tác dụng đỡ lấy xà nóc.
- Rường cụt: Nằm ở vì nách (giữa cột cái và cột con) sẽ là rường cụt. Rường cụt có vị trí đặt trên xà nách và đỡ lấy hoành.
Kết cấu mái của ngôi nhà gỗ cổ truyền Bắc Bộ
- Trong kết cấu nhà gỗ cổ truyền Bắc Bộ phần mái được làm rất kiên cố với hệ thống cấu kiện xếp từng lớp lên nhau vô cùng chặt chẽ.
- Hoành: Hoành chính là dầm chính nằm dọc theo chiều dài của căn nhà gỗ.
- Rui: Rui là hệ thống dầm phụ đặt dọc theo chiều dốc của mái nhà. Rui sẽ nằm vuông góc với hoành.
- Mè: Mè là hệ thống dầm phụ nhỏ gối trên rui. Mè nằm vuông góc với rui và song song với hoành.
- Trước khi lợp ngói nhà gỗ sẽ lợp một lớp gạch màn. Gạch màn có tác dụng chống nóng cho căn nhà.
- Sau khi lớp gạch màn xong, nhà sẽ tiến hành lợp ngói. Ngói được sử dụng là ngói nung truyền thống với màu sắc đẹp mắt và khả năng chống nóng tốt.
Trên đây là những cấu kiện rất cơ bản trong hệ thống kết cấu nhà gỗ truyền thống của vùng đồng bằng Bắc Bộ. Qua bài viết, quý cũng cũng có thể biết thêm về sự độc đáo của loại hình nhà cổ này.
Giới thiệu đơn vị uy tín chuyên thi công nhà gỗ cổ truyền
- Nhà gỗ Phúc Lộc thừa hưởng tinh hoa nghề làm nhà gỗ cổ truyền. Của làng nghề truyền thống xã Chàng Sơn, huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội.
- Đến nay nhà gỗ Phúc Lộc đã thi công rất nhiều công trình. Như nhà gỗ 3 gian, 5 gian, nhà thờ họ, từ đường. Và các công trình nhà gỗ theo lối cổ truyền Bắc Bộ trên nhiều tỉnh thành cả nước. Mời quý vị và các bạn đi thăm quan nhà mẫu để biết nhiều hơn về sản phẩm chúng tôi
- Nhà gỗ Phúc Lộc với đội ngũ tư vấn nhiệt tình sẵn sàng mời bạn thăm quan xưởng. Và tìm hiểu nghề làm nhà gỗ cổ truyền Việt Nam.
- Nhằm giữ gìn kiến trúc văn hóa cổ truyền và tiếp nối sự nghiệp gia đình. Thạc sĩ, kiến trúc sư Nguyễn Huy Khiêm đã thành lập Nhà gỗ Phúc Lộc. Với mục tiêu kế thừa, phát huy tạo ra những sản phẩm nhà gỗ cổ truyền dân gian.
- Xưởng nhà gỗ Phúc Lộc nằm cách xa trung tâm Hà Nội về phía tây 25km. Nằm dưới chân núi chùa Tây Phương, Thạch Thất, Hà Nội. Nơi đây nổi tiếng với làng nghề mộc lâu đời.
- Nhà gỗ Phúc Lộc có 5 xưởng, sản xuất theo tổ đội. Với các nghệ nhân và đội ngũ thợ có nhiều năm kinh nghiệm làm nhà gỗ cổ truyền Bắc Bộ.
- Nhà Gỗ Phúc Lộc luôn chú trọng chất lượng gỗ hàng đầu. Để đảm công trình nhà gỗ có tuổi thọ cao.
- Quy trình lọc gỗ và xẻ gỗ của nhà gỗ Phúc Lộc hết sức khắt khe. Tất cả đều được giám sát chặt chẽ đảm bảo chất lượng của các sản phẩm nhà gỗ.
Thông tin về nhà gỗ Phúc Lộc
Số điện thoại: 0973812666
Nhận tư vấn thiết kế: Th.s kiến trúc sư Nguyễn Huy Khiêm
Xưởng sản xuất: xã Cần Kiệm, huyện Thạch thất, Tp Hà Nội (dưới chân núi chùa Tây Phương)
>Tham khảo thêm video về nhà gỗ truyền thống Bắc Bộ
>Tham khảo thêm những dự án nhà gỗ đẹp