Hoa văn nhà gỗ cổ là những chi tiết có thiết kế lâu đời được lưu truyền đến ngày hôm nay. Hoa văn được các nghệ nhân đục chạm tỉ mỉ và tinh xảo, nó không chỉ có ý nghĩa về thẩm mỹ mà còn mang tính phong thủy tốt lành. Có một số hoa văn có lẽ quý vị đã thấy xuất hiện nhiều ở nhà gỗ cổ nhưng chưa biết tới tên gọi và ý nghĩa của chúng nên bài viết dưới đây chúng tôi đã tổng hợp các mẫu hoa văn có trên cấu kiện nhà gỗ. Mời quý vị cùng đón đọc.
Giới thiệu khái quát về nhà gỗ cổ truyền Bắc Bộ
- Nhà gỗ cổ truyền là loại hình nhà 3 gian hoặc 5 gian theo lối kẻ truyền với gian chính có diện tích lớn hơn để làm không gian thờ tự gia tiên. Các gian còn lại là nơi tiếp khách hoặc nghỉ ngơi cho gia đình.
- Nhà gỗ được lắp dựng từ những kết cấu khá phức tạp. Khung nhà bao gồm: hệ thống cột, xà, kẻ, bẩy, vì đốc chồng rường, mái nhà lợp ngói đỏ,… Loại gỗ dùng để làm nhà là gỗ mít, gỗ lim, gỗ gõ đỏ,… có màu sắc đẹp mắt và độ bền bỉ theo thời gian.
Khái niệm hoa văn nhà gỗ cổ truyền
- Hoa văn nhà gỗ cổ truyền được hiểu đơn giản là những mẫu hình họa tiết thường được chạm khắc một cách tỉ mỉ và tinh xảo. Vì để trang trí và làm cho căn nhà không bị đơn điệu các nghệ nhân đã sáng tạo ra nhiều mẫu hoa văn nhà gỗ cổ được đục chạm trên từng cấu kiện. Mỗi hoa văn có hình thù đặc biệt và ý nghĩa khác nhau.
Chi tiết mẫu hoa văn trên cấu kiện nhà gỗ
Hoa văn trên cấu kiện nhà gỗ trông thật đẹp và tinh tế bởi người nghệ nhân luôn có tâm niệm cần đục chạm các họa tiết sao cho có hồn và sống động. Dưới đây là một số mẫu họa tiết nổi bật.
Mẫu họa tiết nhà gỗ cổ trên bẩy cò
- Bẩy cò là phần dầm, nằm ở khung ngoài cụ thể là phần hiên nhà phía hai đầu hồi với chức năng đỡ lấy phần mái của căn nhà gỗ. Kích thước của bẩy cò sẽ được đo đạc và làm phù hợp với kích thước của căn nhà gỗ cổ truyền.
- Hoa văn được chạm khắc trên bẩy cò có thể kể đến mẫu: chùm lựu quấn hộp mực và bút lông trông rất lạ mắt, làm chúng ta gợi nhớ tới ý nghĩa học hành đỗ đạt.
- Ngoài ra còn có mẫu lá lật hóa rồng, đây là mẫu hoa văn cách điệu làm cho hình ảnh rồng không bị quá hung dữ hay nặng nề. Mẫu này tượng trưng cho tiền tài, phú quý, giàu sang.
- Mẫu hoa sen rùa, đại diện cho sự thanh cao và trường thọ
Mẫu hoa văn nhà gỗ cổ trên cửa bức bàn
- Cửa bức bàn là loại cửa có cấu tạo gồm nhiều cánh, nhà gỗ cổ thường sử dụng loại cửa bức bàn pano và lá cổ. Cửa bức bàn thượng song hạ bản thường có mặt ở đình, đền, chùa. Bề mặt cửa có thể để trơn hoặc chạm khắc hoa văn tinh tế.
- Một số mẫu hoa văn trên cửa bức bàn có thể kể đến như: tứ quý tùng – trúc- cúc – mai, đào – lê – thủ – lựu đại diện cho 4 mùa với ý nghĩa sung túc, vẹn toàn, mang lại sự may mắn. Thêm nữa là mẫu họa tiết ngũ phúc lâm môn khá bắt mắt với hình ảnh những chú dơi vây tròn quanh chữ phúc.
Mẫu hoa văn nhà gỗ cổ trên kẻ hiên
- Kẻ hiên là phần cấu kiện chính và cũng là nét đặc trưng trong kiến trúc nhà gỗ kẻ truyền. Kẻ hiên là dầm được gác nối từ cột con ra đến cột hiên nhằm hỗ trợ đỡ phần mái hiên.
- Để trang trí cho phần kẻ hiên các nghệ nhân đã sáng tạo một vài mẫu họa tiết như: bộ tranh tứ quý, lá lật với ý nghĩa thanh cao, mạnh mẽ, hiên ngang như người quân tử,…. Tất cả đều đại diện cho điều tốt đẹp sẽ đến với gia chủ.
Mẫu hoa văn nhà gỗ cổ trên câu đầu nhà gỗ
- Câu đầu nhà gỗ cổ truyền là phần dầm nằm ngang được đặt trên cùng, gác lên các cột cái với chức năng khoá đầu trên của các cột cái trong hệ thống khung nhà.
- Hoa văn trên câu đầu thường là các mẫu họa tiết chữ Hán Nôm , độ dài từ 5-7 chữ. Chữ viết được biết bằng tay và nhờ các thầy đồ viết. Nội dung chữ viết nhằm nêu lên những ý nghĩa tốt đẹp và mong muốn con cháu đời đời luôn được hưởng mọi điều thiện lành của trời đất.
Mẫu hoa văn nhà gỗ cổ trên hệ thống con rường
- Con rường hay còn gọi là chồng rường nhà gỗ, mỗi con rường sẽ được xếp lên nhau tạo thành các vì kèo của nhà gỗ nhằm đỡ phần hoành của mái nhà.
- Có lẽ con rường sẽ là đất diễn lý tưởng cho người thợ chạm khắc những hoa văn tinh tế như: hoa lá lật mềm mại, hoa sen, quả lựu. Vì con rường trông khá đồ sộ nên khi được chạm khắc thêm hoa văn lại trông thật mềm mại và hài hòa.
Lưu ý khi lựa chọn hoa văn nhà gỗ cổ
Mỗi mẫu hoa văn sẽ có ý nghĩa khác nhau, không thể áp dụng tất cả các mẫu hoa văn vào nhà gỗ. Chúng ta cần tìm hiểu ý nghĩa phong thủy và biểu tượng của mẫu họa tiết trước khi lắp dựng.
- Lưu ý với mẫu hoa văn rồng phượng bởi rồng đại diện cho cá tính mạnh mẽ và uy nghiêm hết mực. Hình rồng thường có mặt ở đình đèn, chùa chiền nhiều hơn. Ở nhà gỗ chúng ta cần cách điệu hình rồng để trở nên mềm mại phù hợp với không gian nhà gỗ.
- Tùy mỗi vùng miền hoa văn nhà gỗ cổ lại được chạm khắc nông sâu khác nhau, ví dụ ở Nam Định mẫu hoa văn sẽ được đục chạm sâu và sắc nét tạo cảm giác khá cá tính. Ở vùng khác họ lại ưa thích chi tiết mềm mại nên hoa văn có độ nông hơn.
Hoa văn nhà gỗ cổ từ lâu đã là nét đẹp văn hóa của người Việt nói chung và người dân Bắc Bộ nói riêng. Những họa tiết đẹp một cách tinh tế gây hút mắt người nhìn. Quan tâm tới hoa văn nhà gỗ cổ cũng chính là góp phần gìn giữ và bảo vệ không cho chúng bị lãng quên và mai một. Nhà gỗ Phúc Lộc là đơn vị chuyên thiết kế và thi công nhà gỗ cổ truyền có mẫu hoa văn đẹp, hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và báo giá cụ thể.
Thông tin về nhà gỗ Phúc Lộc
Số điện thoại: 0973812666
Nhận tư vấn thiết kế: Th.s kiến trúc sư Nguyễn Huy Khiêm
Xưởng sản xuất: xã Cần Kiệm, huyện Thạch thất, Tp Hà Nội (dưới chân núi chùa Tây Phương)
>Tham khảo những video hay về nhà gỗ cổ truyền Bắc Bộ
>Tham khảo những công trình nhà gỗ đẹp